२६ . तिसरीतून चौथीत जाताना

सांगा पाहू

तुम्ही मोठे व्हाल तेव्हा तुम्हाला कोण व्हायचे आहे?

काळाची समज या पाठात तुम्ही वीस वर्षानंतर कसे दिसाल, याचे एक चित्र काढले होते. ते काल्पनिक होते. कारण तेव्हा तुम्ही खरेच कसे दिसाल हे तर कुणालाच ठाऊक नाहीं पण मोठेपणी तुम्हाला कोण व्हायचे आहे? तुम्हाला काय करून दाखवायचे आहे ? हे मात्र तुम्ही स्वत: ठरवू शकता. पण त्यासाठी तुम्हाला खूप शिकले पाहिजे. मेहनत घेतली पाहिजे.

     शिकणे म्हणजे शाळेत जाणे एवढेच नाही. आपण शाळेत तर शिकतोच. पण आपण घरच्या व्यक्ति माणसाकडूनही शिकतो. तसेच आपल्याला परिसरातूनही शिकता येते. म्हणून तर आपण परिसराचा अभ्यास करतो.

परिसराची काळजी

अपना परिसर आपल्या एकट्याचा नाही. तो इतरांचाही आहे. परिसराकडून सर्वाच्या गरजा भागवल्या जातात. म्हणून परिसराची काळजी घेणे हे आपले कर्तव्य आहे. आधी आपण स्वत:चे, आपल्या घराची आणि शाळेची काळजी घेतली पाहिजे. मग परिसर आपोआप सुंदर बनेल.

      परिसरातून ज्या गोष्टी मिळतात. त्यांचा आपण ज़पून वापर केला पाहिजे. म्हणून अन्न आणि पाणी यांची आपण कधीच नासाडी करू नये.

जरा डोके चालवा

सार्वजनिक बागेतील फुले आपण तोडली तर काय होईल ?

आपण घरातला केरकचरा रस्त्यावर फेकला तर काय होईल ?

ऐतिहासिक वास्तूच्या भिंतीवर आपण आपले नाव का कोरु नये ?

प्लास्टिकच्या पिशव्या आणि बाटल्या आपण इकडे तिकडे का फेकू नयेत ?

सांगा पाहू

० तुमच्या परिसरात तुम्हाला काय आवडते आणि का ?

आपले घर

पक्षी घरटी कशी बांधतात, हे तुम्ही पहिले आहे का ? त्यांच्या पिलांसाठी त्यांना कितीतरी श्रम घ्यावे लागतात. तुमच्या घरातील लोक तुमच्यासाठी श्रम करतात. तुम्हीपण त्यांच्याशी प्रेमाने वागले पाहिजे. तुमच्याहून जे मोठे आहेत त्यांचा आदर राखला पाहिजे.

आई, बाबा, घरातील इतर माणसे यांचे काम हलके करायचा आपण प्रयत्न केला पाहिजे. फक्त घरच्याच नाही, तर सगळ्याच स्त्रियांचा आपण आदर केला पाहिजे.

जरा डोके चालवा.

Ø  तुम्ही चांगले वागावे असे आई,बाबा का सांगतात ?

Ø  आई , बाबा नित जेवले कि नाही, हे तुम्ही कधी पाहता का?

Ø  तुम्ही घरातील मोठ्या माणसांची मदत कशी करू शकाल?

Ø  घरात कोणी आजारी पडले, तर तुम्ही काय करता?

आठवा पाहू

एकमेकांवर अवलंबून असणे म्हणजे काय ?

परिसरातील घटक

वनस्पती आणि प्राणी हे सर्व परिसराचे घटक आहेत. आपणसुद्धा परिसराचा एक भाग आहोत. परिसरातील सगळ्यांचे जीवन आनंदी तसेच सुरळीत चालले पाहिजे. सगळ्यांना सुरक्षित वाटले पाहिजे. आपण काय करतो, कसे वागतो, याचा परिसरावर परिणाम होतो.

करून पहा.

1. तुमच्या बोटांना शाई लावून त्यांचे कागदावर ठसे घ्या. तुमचे आणि इतर मुलांचे ठसे वेगळे दिसले का?
2. एकाच झाडाची दोन पाने बघा, त्यांत काय फरक दिसतो ?

एकमेकांशी वागणे

एकाच झाडाची सगळीच पाने सारखी नसतात. काही लहान तर काही मोठी असतात. काहींचा रंग किंचित निराळा असतो. सगळी फुले एकसारखी नसतात. माणसांचेही तसेच आहे. आपला चेहरा निराळा असतो. आपल्या बोटांचे ठसे तर जगात दुस-या कोणत्याही व्यक्तीचे असू शकत नाहीत.

प्रत्येक माणसात काही ना काहीतरी विशेष असते. आपण दुस-या कोणालाही आपल्यापेक्षा कमी लेखू नये.

तुम्ही पाहिले असेल की, काही झाडे उंच आणि मजबूत असतात. पण काही वेळी लहान आणि नाजूक असतात. मोठी झाडे त्यांना आधार देतात. आपणही एकमेकांना असाच आधार दिला पाहिजे.

152 pg

माहीत आहे का तुम्हाला ?

भारताला १५ आँगस्ट १९४७ या दिवशी स्वातंत्र्य मिळाले.

स्वातंत्र्य

दरवर्षी १५ ऑगस्टला आपण स्वातंत्र्यदिन साजरा करतो. आपल्या देशात स्वातंत्र्य आहे. याचा आपण अभिमान बाळगला पाहिजे. आपल्याला विचार करायचे स्वातंत्र्य आहे. मोठेपणी आपण काय शिकायचे हे आपण ठरवू शकतो. आपला व्यवसाय आपण निवडू शकतो. आपल्या देशात सर्व नागरिकांना समान हक्क आहेत.

   स्वातंत्र्य म्हणजे आपण वाटेल तसे वागावे असे नाही. निसर्गाकडे पहा. निसर्गात सगळे नियमानुसार घडते. मुंग्या व्यवस्थित रांगेत चालत असताना दिसतात. मधमाश्या सारख्या काम करत असतात.

   आपण स्वतंत्र भारताचे चांगले नागरिक बनले पाहिजे. त्यासाठी आपल्यात प्रामाणिकपणा, वक्तशीरपणा, चिकाटी, शिस्त असली पाहिजे. लहानपणी लावलेल्या चांगल्या सवयी मोठेपणी कामी येतात.

  परिसराचा अभ्यास करून आपल्याला खूप शिकायला मिळते. इयत्ता चौथीत तुम्ही आणखी काही गोष्टी शिकणार आहात.

जरा डोके चालवा

गर्दीच्या ठिकाणी रांगेत उभे राहून काम करण्याचे कोणते फायदे असतात ?

 ***